Η εγκυμοσύνη μου ήταν τέλεια. Ο τοκετός δεν είχε καθόλου επιπλοκές αλλά το μωρό μου παρουσίασε αναπνευστική δυσχέρεια. Δεν πήρε αρκετό οξυγόνο τα πρώτα λεπτά, γεγονός που οδήγησε σε μερική μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Οι λεπτομέρειες δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία, σημασία έχει που κοιτούσα τη μικρή μου στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών να κρατιέται μετά βίας στη ζωή και μέσα μου θρηνούσα για τόσα πολλά πράγματα, ένα από τα οποία ήταν και ο θηλασμός που ενδεχομένως να μην πρόσφερα ποτέ στο παιδί μου. Ουσιαστικά, στην αρχή τα πράγματα έδειχναν ότι θα ήταν πολλά τα όσα δεν θα κατάφερνα να κάνω με το παιδί μου και ο θηλασμός δεν ήταν από τα πρώτα σε σπουδαιότητα. Ωστόσο, όταν περνούσα ατελείωτες ώρες στο νοσοκομείο, δεν έχανα την πίστη μου και αντλούσα το γάλα μου με θήλαστρο, ακόμα και αν ήταν ελάχιστο τις πρώτες φορές. Θυμάμαι που έδινα περήφανη το μπουκαλάκι μου στη μαία κάθε τρεις ώρες, απολαμβάνοντας τους επαίνους της και την κατάπληξή της για την ποσότητα που κατάφερνα να αντλήσω, παρόλο που εγώ πίστευα ότι θα έπρεπε να έχω ακόμα περισσότερο από τη μια σταλιά που έβγαζα! Μου επαναλάμβαναν συνεχώς ότι κρατούσαν και την τελευταία σταγόνα από το γάλα μου επειδή θα ήταν βάλσαμο για το μωρό μου μόλις ξεκινούσε να τρώει.
Η ημέρα που άρχισα να έχω κανονικό γάλα ήταν και η ημέρα που είπα αντίο στο παιδί μου. Μας είπαν ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να αναπνεύσει μόνη της και έτσι πήραμε τη φρικτή απόφαση να την αποσυνδέσουμε από τη συσκευή που την υποστήριζε και να την αποχαιρετίσουμε. Εκείνη όμως πάλεψε, φάνηκε δυνατή και δεν ήταν έτοιμη να μας αφήσει. Δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε όταν ύστερα από μερικές ημέρες αρχίσαμε να σκεφτόμαστε ότι θα μπορούσαμε να την πάρουμε στο σπίτι μαζί μας! Ευχαριστούσαμε την τύχη μας. Μάθαμε πώς να τοποθετούμε τον ρινογαστρικό καθετήρα που την έτρεφε (μέσα από τη μύτη της και έως το στομάχι) επειδή δεν μπορούσε να θηλάσει και να καταπιεί, ούτε να αντιδράσει σε περίπτωση που πνιγόταν και πήραμε μαζί μας στο σπίτι δύο γεμάτες κούτες με το γάλα που είχα αντλήσει. Μας είπαν ότι μάλλον δεν θα ζούσε περισσότερο από μία εβδομάδα και ότι θα μπορούσαμε να μην την ταΐζουμε καν αν το επιθυμούσαμε. Προσωπικά είχα τέτοια απέχθεια για τον καθετήρα που δεν διαφώνησα. Ακούγεται φρικτό να το λέει κανείς αλλά τα νεφρά της δεν λειτουργούσαν, δεν είχε καμία εγκεφαλική δραστηριότητα ή είχε έστω ελάχιστη και μας είπαν ότι επρόκειτο να πεθάνει ούτως ή άλλως. Ο άντρας μου, μου είπε να κάνουμε κουράγιο και σύντομα αρχίσαμε να βλέπουμε βελτίωση. Συνεχίζεται…
Σε αυτό το σημείο η ιστορία μας παίρνει διαφορετική τροπή από αυτή που θα περιμέναμε. Οι περισσότεροι αναγνώστες θα περίμεναν μια εξέλιξη αναμενόμενη για ένα έντυπο σαν της La Leche League, με μια περιγραφή υποστηρικτική για τον φυσιολογικό τοκετό στο σπίτι και την ομαλή έναρξη του μητρικού θηλασμού. Ιδανικά όλα θα τελείωναν καλά, στη ζεστασιά του σπιτιού, χωρίς υποκλυσμούς, ευπρεπισμούς, φάρμακα, περινεοτομή και ιατρικά παραφερνάλια! Μπορεί να πει κανείς αναφερόμενος στο το θλιβερό αποτέλεσμα για το βρέφος και τους γονείς του ότι είναι ακόμα ένα στατιστικό γεγονός και ότι ατυχήματα κατά τη διάρκεια του τοκετού συμβαίνουν και στα νοσοκομεία οπότε δεν υπάρχει λόγος να εξάγουμε αρνητικά συμπεράσματα για τον τόπο και τις συνθήκες της γέννας. Για τους γονείς αυτούς όμως, δεν υπάρχει στατιστική, ενδεχόμενα και πιθανότητες, μόνο μια σκληρή αλήθεια με την οποία θα πρέπει να ζήσουν για μια ολόκληρη ζωή.
Δεν δίνονται και πολλές λεπτομέρειες για την εξέλιξη που είχε η γέννα αυτής της γυναίκας. Φαντάζει βέβαια παράξενο το συμπέρασμα “… ο τοκετός δεν είχε καθόλου επιπλοκές αλλά το μωρό μου παρουσίασε αναπνευστική δυσχέρεια.” Συμβαίνει αρκετά συχνά να ακούμε περιγραφές από νοσοκομειακούς τοκετούς όπως “… ξεκινήσαμε καλά αλλά καθώς ο τοκετός προχωρούσε οι παλμοί του μωρού έπεφταν και κάναμε επείγουσα καισαρική τομή…”. Φαντάζομαι το σκηνικό όπου η φίλη μιας φίλης της μητέρας, περιγράφει το γεγονός σε κάποιο γονεϊκό φόρουμ και ακολουθούν σχόλια του τύπου “οι γιατροί κάνουν καισαρικές για πλάκα, η επισκληρίδιος έχει παρενέργειες, ο γιατρός δεν είχε υπομονή, η μητέρα δεν πίστεψε στις δυνάμεις της, το μωρό θα δυσκολευτεί να θηλάσει και να δεθεί συναισθηματικά με τη μητέρα του, δεν πειράζει που απέτυχε να γεννήσει γιατί υπάρχει και το vbac και άλλα πολλά … “. Ξεχνάμε βέβαια πως η μητέρα που γεννάει συνήθως με αυτό τον τρόπο έχει στα χέρια της ένα γερό μωρό και πως παρά την ταλαιπωρία της καισαρικής, με σωστή υποστήριξη από το περιβάλλον της, μπορεί να φροντίσει και να θηλάσει το μωρό της χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Παρόλα αυτά, σε κάποιες περιπτώσεις η μητέρα επικεντρώνεται στην αποτυχία (του φυσικού τοκετού) και ξεχνάει την μεγάλη επιτυχία (ένα υγιέστατο μωρό). Σε αυτό το σημείο έχω να καταθέσω την προσωπική μου εμπειρία, όπου γεννώντας το γιό μου με επείγουσα καισαρική αισθάνθηκα αρχικά απελπισία και απογοήτευση, συγκρίνοντας την κατάστασή μου (αναισθησία, χειρουργείο, καθετήρες και σωληνάκια…) με αυτή του πρώτου τοκετού κατά τον οποίο γέννησα εύκολα, χωρίς επισκληρίδιο και μόνο με δύο εξωθήσεις το μωρό μου! Σχετικά σύντομα συνειδητοποίησα ότι η αντίδρασή μου ήταν σε μεγάλο ποσοστό αποτέλεσμα όχι μόνο συναισθηματικής φόρτισης και γυναικείων ορμονών αλλά και προϊόν μιας αντίληψης που είχα διαμορφώσει διαβάζοντας βιβλία και κείμενα με μεγάλη έμφαση στη διαδικασία και την μοναδική εμπειρία του απόλυτα φυσικού τοκετού.
Η αντίδραση στον σύγχρονα διαμορφωμένο νοσοκομειακό τοκετό, είναι αποτέλεσμα της δράσης δυστυχώς αρκετών ειδικών του χώρου της υγείας που μετατρέπουν τον τοκετό σε ακριβή κονσέρβα, χωρίς κανένα σεβασμό στη μητέρα και το σώμα της. Το σημαντικό κατά τη γνώμη μου είναι η αντίδραση αυτή να μην έχει το χαρακτήρα εφηβικής επανάστασης αλλά γόνιμου προβληματισμού με καλά μελετημένες κινήσεις. Κλείνοντας, θα αναφερθώ με λύπη αλλά και θαυμασμό για τη μητέρα στην παρότρυνση των γιατρών να αφήσουν οι γονείς το βρέφος να λιμοκτονήσει χωρίς καμιά ελπίδα και από την άλλη πλευρά στον αγώνα της μητέρας για την διατήρηση της γαλουχίας και της φροντίδας του μωρού της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν θα ξεχάσω τα συναισθήματά μου κατά την εξομολόγηση μιας ηλικιωμένη μητέρας, με ένα ενήλικο αγόρι με σύνδρομο Down, ότι είχε πάρει και εκείνη οδηγία από τους γιατρούς να αφήσει το νεογέννητο βρέφος να πεθάνει ενώ αυτή με κόπο και φροντίδα το τάϊζε γάλα με το σταγονόμετρο για να το κρατήσει στη ζωή. Είναι τόσο σκληρό κάποιες φορές το σύγχρονο σύστημα υγείας που σε σπρώχνει να τρέξεις μακριά από αυτό, χωρίς διάθεση και κουράγιο να αναζητήσεις καλύτερους εκπροσώπους του…
Ευχαριστώ πολύ για το εκτενές σχόλιο, είμαι σίγουρη ότι θα ενδιαφέρει πολλούς αναγνώστες. Όσο για τα παγωμένα πόδια … και εγώ το ίδιο πρόβλημα είχα και η γυναικολόγος μου γέμισε ένα ιατρικό γάντι με ζεστό νερό και το έκανε θερμοφόρα για τις πατούσες μου! Το είχα στα πόδια και αφού γέννησα και όλοι οι νοσηλευτές που το είδαν γελούσαν. Αν και δεν εφαρμόζει καθόλου εναλλακτικές πρακτικές, με άφησε να κάθομαι οκλαδόν (πάνω στο φορείο, με ορό και καρδιοτοκογράφο) και με ανακούφισε τόσο πολύ η στάση αυτή που δεν έκανα επισκληρίδιο. Να 'ναι καλά η γυναίκα!
Παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον την τμηματική παρουσίαση του θέματος που διάλεξες να αναλύσεις, αν και γνωρίζω ήδη την ιστορία της οικογένειας στην οποία αναφέρεσαι. Για μένα, πολλά συνοψίζονται στη φράση σου:
Είναι τόσο σκληρό κάποιες φορές το σύγχρονο σύστημα υγείας που σε σπρώχνει να τρέξεις μακριά από αυτό, χωρίς διάθεση και κουράγιο να αναζητήσεις καλύτερους εκπροσώπους του…
Ευτυχώς για όλους εμάς, η ιατρική επιστήμη προχωρά και υποστηρίζει όλο και περισσότερες πτυχές της υγείας μας. Ωστόσο, δεν παύει να είναι γεγονός ότι πολλοί εκπρόσωποί της απομονώνουν την ιατρική πρακτική από την ανθρώπινη προσέγγιση η οποία είναι απολύτως συνυφασμένη με το λειτούργημά τους. Ο ρόλος τους δεν είναι μηχανικός, αλλά να στέκονται με ευαισθησία στις ανάγκες εκείνων που τους έχουν ανάγκη. Κατά τη γνώμη μου αυτό πρέπει να ισχύει σε κάθε περίπτωση, πόσο μάλλον στην περίπτωση του τοκετού που κάθε άλλο παρά ρουτίνα είναι.
Αν οι γυναίκες αναζητούμε μια πιο φυσική αντιμετώπιση της διαδικασίας, γιατί να μην μπορούμε να την έχουμε απολαμβάνοντας την υποστήριξη ενός σύγχρονου περιβάλλοντος περίθαλψης; Γιατί θα πρέπει να επιλέγουμε ή το ένα ή το άλλο; Μήπως η πολιτική των σύγχρονων μαιευτικών εγκαταστάσεων θα πρέπει να αφουγκραστεί την ανάγκη των γυναικών και των οικογενειών τους να βιώνουν λιγότερο αυτοματοποιημένα τη διαδικασία του τοκετού σε χώρους που τους παρέχουν ασφάλεια αλλά που δεν τις αντιμετωπίζουν ως ασθενείς;
Θυμάμαι ότι όταν πήγα με πόνους να γεννήσω και μου ζητήθηκε να αλλάξω και να φορέσω την ρόμπα του νοσοκομείου, χρειάστηκε να επιμείνω αρκετά για να κρατήσω τις… κάλτσες μου στα παγωμένα πόδια μου! Αυτή και μόνο η μικρή μάχη ενάντια στην καθιερωμένη πολιτική μου κόστισε σε ηθικό.
Για την συζήτηση αναφέρω ότι έχω έναν γιο 5,5 ετών. Ο τοκετός μου ξεκίνησε με πόνους μία ημέρα μετά τη συμπλήρωση των μηνών μου, κράτησε σχεδόν 15 ώρες χωρίς να εξελίσσεται και αποφασίστηκε καισαρική, από την οποία συνήλθα ομολογουμένως πολύ καλά σωματικά. Ψυχολογικά ταλαιπωρήθηκα πολύ για πολλούς μήνες με πολύ κλάμα. Δεν αμφισβητώ την αναγκαιότητα της επέμβασης από την οποία απέκτησα ένα υγιέστατο μωρό. Παρόλο που κοινωνικά βρέθηκαν πολλοί να την αμφισβητήσουν ρωτώντας με αν ήταν πραγματικά απαραίτητη καθώς τα στατιστικά ποσοστά των καισαρικών αυξάνουν σε ύποπτο επίπεδο.
Δεν μπορούμε να αρνηθούμε την πρόοδο της επιστήμης επειδή ενδέχεται να υπάρξουν κάποιοι που θα την εκμεταλλευτούν. Εφόσον ισχύει κάτι τέτοιο, αυτό πρέπει να λυθεί εσωτερικά από τους εκπροσώπους της! Μπορούμε όμως να ζητήσουμε από την επιστήμη να γίνει λιγότερο άκαμπτη στην προσέγγισή της. Προσωπικά, θα ήθελα να είχα αισθανθεί μια πιο ζεστή, πιο προσωπική και λιγότερο αυτοματοποιημένη και διεκπαιρεωτική ατμόσφαιρα γύρω μου.
Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο Λυδία. Η πραγματική ενημέρωση είναι κάποιες φορές σκληρή αλλά καλύτερα να ξέρει κανείς τι γίνεται παρά να κλαίει μετά …
Καλημέρα! Ήθελα τόσα να πω διαβάζοντας το 2ο μέρος, που άρχισα 3 φορές και ποτέ δεν τελείωσα το σχόλιο… Για τη δική μου εμπειρία από το σκληρόν της βιομηχανίας γεννήσεων και για τόσα άλλα, αλλά θα το πω απλά: σ' ευχαριστώ για την αναδημοσίευση και τη "δημόσια" τοποθέτησή! γιατί πραγματικά οι Ελληνίδες πρέπει να έχουν το δικαίωμα της επιλογής στον τοκετό τους, γνωρίζοντας όμως όλες τις πλευρές του.. "νομίσματος", όσο ζοφερές κι αν είναι. Έτσι απλά, με υπαρκτά παραδείγματα, όχι μόνον για τις μητέρες που είχαν την τύχη να βιώσουν έναν τοκετό εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος όπου όλα πήγαν κατ' ευχήν αλλά και για περιπτώσεις όπου μια μαμά συνάντησε την μοιραία, αν και "στατιστικά ελάχιστη" πιθανότητα έκβασης μιας τέτοιας επιλογής. (επίσης εξαιρετικό το σχόλιό σου Διόνα :-)) Καλή συνέχεια!