Ηλικιωμένοι πελάτες λαϊκών αγορών, εικόνες, αξία και συναισθήματα.
Η επίσκεψη σε μια λαϊκή αγορά, πέρα από τα ζαρζαβατικά και τα φρέσκα αυγουλάκια, είναι και μια ιδιαίτερη εμπειρία. Ιδιοκτήτες που διαλαλούν τα προϊόντα τους, υπάλληλοι στους πάγκους που προσπαθούν να πουλήσουν κοντό σπανάκι, πορτοκάλια ζάχαρη και αυγά για μωρά καθώς και πελάτες κάθε λογής, με διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο, ηλικία και εμφάνιση. Καρότσι ή σακούλες; Αθλητικά ή τακούνια; Μοδάτοι νέοι ή παππούδες με ρετρό καρότσια; Πρωί ή μεσημέρι για πιο καλές τιμές; Ότι θες και δεν θες, θα το βρεις στο παζάρι φρέσκων – και όχι μόνο – προϊόντων στην περιοχή σου.
Αγαπημένη εμπειρία είναι τα αυτοσχέδια ποιηματάκια που σκαρώνουν οι λαϊκατζήδες, τα πικάντικα αστεία, οι μικροκαυγάδες και οι κόντρες με τους “αντίπαλους” πάγκους. Προσωπικά έχω τις προτιμήσεις μου, που σχετίζονται όχι μόνο με τα καλά προϊόντα αλλά και με τον χαρακτήρα των πωλητών. Η τσάμπα μαγκιά, η ξερολίαση και η κουτοπονηριά δίνουν και παίρνουν, σε πωλητές αλλά και πελάτες, χαλώντας κάποιες φορές την όμορφη εικόνα με τα πολύχρωμα φρουτολαχανικά και πάσης φύσεως εποχιακά προϊόντα.
Ξεφύγαμε όμως και ξεχάσαμε τα παππούδια… Λίαν συγκινητική εικόνα αποτελούν για εμένα προσωπικά, οι ηλικιωμένοι πελάτες των λαϊκών αγορών. Γερασμένα πρόσωπα με ηθικό ακμαίο, σέρνουν το συνήθως ασφυκτικά γεμάτο τετράτροχο καρότσι τους, σπανιότερα μονάχοι, συνήθως συνοδευόμενοι από το έτερον ήμισυ ή και από κάποιο νεότερο μέλος της ευρύτερης οικογένειας, συνοδό και βοηθό στα ψώνια της εβδομάδας. Κινούνται με προσοχή, ενίοτε και με μπαστουνάκι, ψωνίζουν ανάλογα με το μέγεθος της σύνταξης και φαίνεται ότι βασίζουν την εβδομαδιαία διατροφή στις προμήθειες της λαϊκής αγοράς, σε αντίθεση με τους νεότερους που λόγω τρεχάλας ή/και αμέλειας, καταφεύγουν στο ντελίβερι η στην υπεραγορά με τα μαραμένα μαρούλια. Ψάρια φρέσκα, μικρά ή μεγάλα, χόρτα, λαχανικά και φρούτα εποχής καθώς και κάποια είδη μπακάλικου, στριμώχνονται στο καρότσι που με κόπο πρέπει να σύρουν μέχρι το σπίτι. Αγαπημένο στιγμιότυπο είναι ο παππούς που κρατάει τη γιαγιά από το χεράκι, ενώ προσπαθούν να διασχίσουν την αγορά μέσα σε φωνές και στριμωξίδι.
Η έξοδος για προμήθειες ήταν μια δραστηριότητα που με κόπο και πείσμα προσπάθησε να διατηρήσει μέχρι τελευταίας ρανίδας ο μακαριστός πλέον πατέρας μου. Λαϊκή, υπεραγορά, φούρνος και το κοντινό γαλακτοπωλείο, για ρυζόγαλο και γιαουρτάκι με πέτσα. Ιδιαίτερη θέση είχαν τα ψώνια στις εορταστικές περιόδους, τα οποία ακόμα και με την επιδείνωση της υγείας του, επέμενε να κάνει με φυσική παρουσία. Τελευταία έπρεπε να είμαστε δύο άτομα εκτός από τον πατέρα, ένας να τον υποστηρίζει συνεχώς και ο άλλος να συντονίζει την όλη διαδικασία και φυσικά τα ψώνια. Θυμάμαι την αγωνία και το άγχος όλου του εγχειρήματος, να ψωνίσουμε χωρίς να παραπατήσει ο παππούς, να μην κουραστεί υπερβολικά και να ικανοποιήσει το καταναλωτικό του απωθημένο, γεμίζοντας ασφυκτικά συνήθως το καρότσι με διάφορα, απαραίτητα και μη. Η πλαστική κάρτα έβγαινε με τα τρεμάμενα χέρια, προσεκτικά φυλαγμένη σε τσέπη με φερμουάρ, με κόπο και με συνωμοτικές κινήσεις για το πιν και την πληρωμή. Έπρεπε να πληρωθούν και τα δικά μου ψώνια, οπωσδήποτε (!), για τον κόπο μου, παρόλο που δεν υπήρχε λόγος.
Γιατί να πάνε όμως τα παππούδια στη λαϊκή; Δεν είναι επικίνδυνο και κουραστικό; Τους προσφέρει κάτι;
Είναι σημαντικό οι ηλικιωμένοι να βγαίνουν από το σπίτι και να αλλάζουν παραστάσεις, να επικοινωνούν, να επιλέγουν τα προϊόντα που τους αρέσουν και να εξασκούνται στην παρατηρητικότητα αλλά και στις συναλλαγές. Όπως και με τα μικρά παιδιά, το μυστικό είναι να είσαι παρών αλλά να βοηθάς μόνο όταν είναι απαραίτητο. Ας τους δώσουμε προτεραιότητα, ας μαζέψουμε το λεμόνι που τους έπεσε ή ας κάνουμε μια ευγενική υπόδειξη για την ασφάλειά τους, πάντα με χαμόγελο. Το πιο πιθανό είναι να γνωρίζουν τα ζαρζαβατικά πιο καλά από την νέα γενιά, ιδιαίτερα των αστικών κέντρων, ας τους ρωτήσουμε να μαθαίνουμε κι εμείς, πως διαλέγουμε κρεμμύδια και κουνουπίδι και πως να μην μας πιάνουν κορόιδα οι μανάβηδες με τις ταχυδακτυλουργίες τους. Ας συνοδεύσουμε τους γονείς μας στην αγορά, όλες οι στιγμές είναι πολύτιμες, ακόμα και μια κουβέντα για μυρώνια και καυκαλήθρες ή ένα παζάρι για τα τελευταία ψάρια του πάγκου. Με διάκριση, υπομονή και αγάπη!
